The conflict of Kurdish political parties and their effects on social stability

An Analytical Study

Authors

  • Kaify Hadi Mohammad Sociology department, College of Arts, Salahaddin University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq.
  • Abdulhameed Ali Saeed Barazanji Sociology department, College of Arts, Salahaddin University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq.

DOI:

https://doi.org/10.26750/Vol(11).No(5).Paper16

Keywords:

Political Conflict, Political Party, Social Stability.

Abstract

The aim of this research is to find the impact of the conflicts on the political parties in the Kurdistan Region over the stability of the community, Also, showing the style and level of conflict of the political parties of Kurdistan region what role and roles do the political parties have in the community, There are some positive and negative effects on the official servants and the civil community, The existence of the political parties of Kurdistan region to what extent has been a place of trust and importance in the community. Then in the background of the research theory, the researcher reveals that, despite the severe conflict between the parties, the stability of the community is always under threat, and the same has been achieved. And in deep political conflict, there is always injustice in most aspects of the life of individuals and the community. Whenever there is a severe conflict between the parties, it will have impact on economical aspect and development. The severe political conflict affects the change of the community, instability, security, and instability of the people’s life. The existence of political conflict will have influence on the development of the cultural structure of the community (non-measure-anomi).

References

ئه‌لحه‌سه‌ن، ئیحسان محه‌مه‌د(2018) ڕابه‌رانی هزری كۆمه‌ڵایه‌تی، وه‌رگێر_دانا مه‌لاحه‌سه‌ن، سڵیمانی، چاپخانه‌_ئه‌ندێشه‌.

ئاوێنه‌، (2011). بۆ زانیاری زیاتر بڕوانه‌، ڕۆژنامه‌ی ئاوێنه‌، ژماره‌_256، 4/1/2011 .

ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق (1993) یاسای ژماره‌(17)ی حزبه‌كانی هه‌رێمی كوردستان.

باخه‌وان، عادل (2013) كۆمه‌ڵگای ڕه‌ش، سلێمانی، چاپ _ چاپخانه‌ی كاردۆ.

بارزانی، مسعود (2012) بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاری خوازی كورد، هه‌ولێر.

بشیریه‌، د.حسین (2009 ) زانستی سیاسی، وه‌رگێڕان، بابه‌ علی مهرپه‌روه‌ر، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات.

به‌ڵخه‌یی، هیوا عوسمان، فه‌لاح، هاوبیر (2021) بنچینه‌كانی كاری پارتیه‌تی و مێژوی پارتی سیاسی له‌ كوردستانی عێراق، هه‌ولێر، به‌رهه‌می سه‌نته‌ری دیراسات و توێژینه‌وه‌ و ئه‌كادیمیای پارتی.

بودون، ڕیمون، فرانویا بوریكو (2006) فرهنگ انتقادی جامعه‌شناسی، ترجمه‌ عبدالحسین نیك گهر، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر.

جه‌مال، نه‌وزاد (2011) خۆپیشاندانه‌كان چیمان پێده‌ڵێن، http://dengekan.ca/archives/15322

حسن، بارزان كمال (2008) ڕه‌هه‌نده‌ كۆمه‌لایه‌تیه‌كانی توندوتیژی سیاسی، نامه‌ی ماسته‌ر، بڵاونه‌كراوه‌ته‌وه‌، پێشكه‌ش كراوه‌ به‌كۆلیژی ئه‌ده‌بیات به‌شی كۆمه‌ڵناسی زانكۆی سه‌ڵاحه‌دین_هه‌ولێر، كراوه‌.

حه‌سه‌ن، ئیحسان محمد (2012) تیۆره‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌ پێشكه‌وتوه‌كان، وه‌رگێران_دیدار ئه‌بوزێد، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات.

حه‌مه‌ده‌مین، سامان (2018) هه‌ڵاوێرێكی مێژوی ناڕه‌زایی و خۆپیشاندانه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كان،http://gulanmedia.com/

حه‌مه‌ده‌مین، سامان (2018) هه‌ڵاوێرێكی مێژوی ناڕه‌زایی و خۆپیشاندانه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كان،http://gulanmedia.com/

ڕه‌سوڵ، زوبێر(2000) کێشە هەناوییەکانی حوکمڕانی لە هەرێمی کوردستان، https://www.rudaw.net/sorani/opinion/200520201

ڕۆزه‌ عه‌بدوڵلا شه‌ریف (2008) ڕه‌هه‌نده‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی ناسه‌قامگیری سیاسی له‌ هه‌رێمی كوردستان،هه‌ولێر، چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی_ ده‌زگای ئاراس.

ڕۆژنامه‌ی ئاوێنه‌، ژماره‌_256، 4/1/2011

زاده‌، د.ئه‌حمه‌د نه‌قیب (2007) پێشه‌كییه‌ك له‌سه‌ر كۆمه‌ڵناسی سیاسی، وه‌ڕگێران_مه‌سعود ڕه‌واندوست، هه‌ولێر، چاپ_ چاپخانه‌ی ده‌زگای ئاراس.

زێباری، تاهیر حه‌سۆ (2017) تیۆری هاوچه‌رخ له‌ كۆمه‌ڵناسیدا، هه‌ولێر، چ _ دوه‌م،

سابیر، ڕۆژگار سه‌عدی (2017) ده‌رهاوێشته‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی ململانێی سیاسی له‌ هه‌رێمی كوردستان _ عێراق، نامه‌ی ماسته‌ر، هه‌ولێر، كۆلیژی ئاداب به‌شی كۆمه‌ڵناسی، زانكۆی سه‌لاحه‌ددین‌.

سابیر، فواد سدیق(2011) ڕۆڵی حزبه‌ سیاسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان له‌چالاككردنی كۆمه‌ڵگای كوردی، نامه‌ی ماسته‌ر، زانكۆی صلاحه‌ددین، هه‌ولێر.

سابیر، فواد سدیق(2011) ڕۆڵی حزبه‌ سیاسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان له‌چالاككردنی كۆمه‌ڵگای كوردی، نامه‌ی ماسته‌ر، زانكۆی صلاحه‌ددین، هه‌ولێر.

ساڵح، د.یاسین (2020) حزب و به‌ربه‌سته‌كانی بونیادی ده‌سه‌ڵاتی دامه‌زراوه‌یی له‌ هه‌رێمی كوردستان، -شرۆڤه‌_ وه‌رزه‌ گۆڤارێكی سیاسی هزرییه‌_ سه‌نته‌ری دیراسات و توێژینه‌وه‌ و ئه‌كادیمیای پارتی بلاوی كردۆته‌وه‌_ ژماره‌ (31) .

سدیق، فواد (2015) قه‌یرانی كۆمه‌ڵگاو پارته‌ سیاسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان.

سڵطان، شێرزاد (2010) كاریگه‌ری هۆكاره‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان له‌سه‌ر ڕه‌فتاری سیاسی، نامه‌ی ماسته‌ره‌ بڵاو نه‌كراوه‌ته‌وه‌، پێشكه‌ش كراوه‌ به‌ كۆلیژی ئه‌ده‌بیات، به‌شی كۆمه‌ڵناسی.

سی، بی، مه‌كفێرسۆن (2005) دونیای ڕاسته‌قینه‌ی دیموكراسی، وه‌رگێران_ ئیسماعیل ئیسماعیل زاده، هه‌ولێر، چاپ_چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌،لا5‌‌

شه‌ریف، ڕۆزه‌ عه‌بدوڵڵا (2008) ڕه‌هه‌نده‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی ناسه‌قامگیری سیاسی له‌ هه‌رێمی كوردستان، هه‌ولێر، چاپ_ ده‌زگای ئاراس.

شیراوی، دڵشاد سیامه‌ند(2021) ڕۆڵی پارته‌ سیاسییه‌كان له‌گۆرانی كۆمه‌ڵایه‌تیدا، تێزی دكتۆرا، هه‌ولێر، كۆلیژی ئاداب به‌شی كۆمه‌ڵناسی، زانكۆی سه‌لاحه‌ددین‌.

صادق، بارزان جوهر (2021) متمانه‌ی سیاسی به‌سیسته‌می سیاسی هه‌رێمی كوردستان، هه‌ولێر، شوێنی چاپی نیه‌.

عارف، ئه‌سعه‌د ئه‌نوه‌ر (2016) ڕاگه‌یاندن له‌ پێناو ئازادی و به‌رپرسیاره‌تی كۆمه‌ڵایه‌تیدا،http://www.penus.krd/index.php/ckb/ 2018-04-02-19-11-33/item/247-2018-09-02-18-56-38)

عبدالله‌، چنار سعد (2002) كاریگه‌ری باری سیاسی له‌سه‌ر گه‌شه‌كردنی هۆشیاری نه‌ته‌وه‌یی كورد دوایی ڕاپه‌رینی ساڵی 1991، نامه‌ی ماسته‌ر توێژینه‌وه‌یه‌كی بلاونه‌كراوه‌، به‌شی كۆمه‌ڵناسی زانكۆی صلاحه‌دین_هه‌ولێر

عزیز، حوسێن محه‌مه‌د (2003) سنوره‌ قه‌ده‌غه‌كان مه‌شكێنن، سلێمانی، چاپ_چاپخانه‌ی سیما.

عه‌بدالخالق، مسعود (2014) ناسنامه‌ی حزبه‌ كوردستانییه‌كان، هه‌ولێر، چاپی2، چاپخانه‌_ چاپخانه‌ی هێڤی.

عه‌بدوڵڵا، مامۆستا سه‌عد (2004) ئه‌مڕۆ نه‌ك سبه‌ی، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ.

عه‌لی، نیاز سه‌عید (2004) لێكۆلینه‌وه‌ له‌ ئیسلامی سیاسی، سلێمانی، چاپ_مه‌كته‌بی بیرو هۆشیاری(ی.ن.ك)، لا62

عیزه‌ت میگه،‌ به‌ڵێن (2017) پارتی سیاسی و ململانێی ناوچه‌گه‌ری له‌ هه‌رێمی كوردستان. https://www.sharpress.net/op-detail.aspx?jimare=87188

فاتیح، محه‌مه‌د (2022) ده‌سه‌ڵات و ململانێی سیاسییه‌كان له‌ عێراق، هه‌ولێر، چاپ_ چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات.

فه‌تاح، ئاراس (2007) چه‌مكی ململانێ، سلێمانی، چاپخانه‌ی ڕه‌نج.

كۆچیرا، كریس (2011) كورد له‌ سه‌ده‌ی نۆزده و بیستدا، هه‌ولێر، چ6، چاپ_چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌لات.)

گه‌نته‌ر، مایكل (2007) فه‌رهه‌نگی مێژوی كورد، وه‌رگێران_مامكاك، هه‌ولێر، چاپ_چاپخانه‌ی ده‌زگای ئاراس.

گه‌وهه‌ری، حامید (2020) قیاده‌ موقته‌، ستۆكهۆڵم.

مام خول، ڕه‌فیق ڕه‌حمان (2012) مسته‌فا بارزانی ژیان و ڕۆڵ وهه‌ڵوێستی له‌پێشهاته‌ سیاسییه‌كاندا(1958-1970) هه‌ولێر، چاپ_چاپخانه‌ی شه‌هاب.

محه‌مه‌د خه‌بات (2016) https://www.gulanmedia.com/so/story/-شكستی-ڕاگەیاندنی-هەرێمی-كوردستان-لە-بەڕێوەبردنی-ململانێ-و-كێشەكان.

مسته‌فا، حه‌سه‌ن، بژار عبدالله‌ (2012) سیسته‌مه‌ سیاسییه‌كان، هه‌ولێر، چ2، چاپ _ چاپخانه‌ی سۆران.

مه‌حمود، ڕێبوار كه‌ریم (2009) پارته‌ سیاسییه‌كان و ڕای گشتی، سلێمانی، چاپ_ ده‌زگای چاپ و په‌خشی حه‌مدی.

نه‌جاڕ، پ.د.شێرزاد (2021) چۆن سیاسیانه‌ بیر بكه‌ینه‌وه‌، هه‌ولێر، زنجیره‌ی كتێبی گۆڤاری گوڵان ژماره‌:19.

نه‌جاڕ، شێرزاد (2021) چۆن سیاسیانه‌ بیر بكه‌ینه‌وه، هه‌ولێر، چاپ بڵاوكردنه‌وه‌ی گۆڤاری گوڵان.‌

هه‌ورامی، هێمن (2011) ده‌سه‌ڵات و ئۆپۆزسیۆن له‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی دیموكراسیدا، هه‌ولێر، چاپ_ چاپخانه‌ی ئاراس.

وه‌له‌دیه‌گی، ئازاد (2017) ئازادیی خۆپیشاندان لە نێوان یاسا و پراکتیکدا، http://penus.krd/index.php/ckb/2018

الأسود، دصادق (1986) علم الأجتماع السياسي _ اسسة وأبعاد، الموصل، مطبعة جامعة الموصل.

الھیتی، ڕباح مجید ( 2009 )، محاظرات فی النظریة الإجتماعیة، مكتبة النوف، العراق.

اليونسكو، الھيئة المصرية العامة للكتاب.

الشرقاوی، سعاد(٢٠٠٧)، النظم السياسية في العالم المعاصر، مركز دراسات، جامعة القاهرة، ص204-205.

الزيبارى، طاهر حسو (2011) أساليب البعث العلمى فى علم الآجتماع، بيروت، مجد الؤسسة للدراسات والنشر والتوزيع.

الحسن،د.احسان، محمد (1984) علم الجتماع السیاسی، موصل، مطبعة_ جاوعة الموصل.كوركوف، فلییب (2014) كبار المفكرين

الحسن، إحسان محمد ( 2003 )، النظریات الإجتماعیة، عمان، المتقدمة، دار وائل للنشر.

الخرسان، صلاح (2001) التیارات السیاسیة فی كردستان عیراق، بیروت، مؤسسة البلاغ، ص53

الخزرجی،تامر كامل محمد (2004) النضم السیاسیة الحدیثة والسیاسات العامة، عمان، الدار الحدلاوی.

بدرالدين، أكرم (1986) مفهوم الديمقراطية اليبرالية أطتور الديمقراتى في مصر، القاهرة.

رینی، اوستن (1966) سياسة الحكم، ط2، ترجمة- د حسن على الدنون، بغداد، المكتبة اللآهلية للنشر.

شریف، د.عبدالستار طاهر (2007) الجمعیات والمنظمات والأحزاب الكوردية فى نصف قرن 1908_1958، سلیمانیة، المؤسسة سردم، ط2، ص41

عبد السلام، محمد عوض ( 1986 ) الفعل الاجتماعي عند تالكوت پارسۆنز، الكويت، دار المطبوعات الجديدة.

عبدالحمید، زينب عوض (2003) دراسة لبعض المتغيرات الاجتماعية والقتصادية والثقافية المرتبطة بالستقرار فى المجتمحات الجديد المنطقى جنوب التحرير وينبجر لسكر، ڕسالة دكتورا، كلية الزراعة، الجامعة القاهرة.

عبدالرحمان، د.عبدالله‌ محمد (2001) علم الاجتماع سياسى، بيروت، دار النهضة العربية.

عبدالڕحمان، سه‌روه‌ر (2002) یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان، سلێمانی، چاپ_سه‌نته‌ری چاپ و به‌خشی ته‌ما.

عبدالكافى، أسماعيل عبدالفتاح (2012) اسس مجالات العلوم السياسة، الاسكندرية، الازاريطة.

عبدالله، ثناء فؤاد (2005) مستقبل الديمقراطية فى مصر، مصر، الناشر مركز دراسات الوحدة العربية.

فى السياسة: مسارات انقدية فى فلسفة السياسية، لوبنان، ترجمة، على نجيب ابراهيم, دار الكتب العربية بيروت.

ماركس، كارل وأنجلز، فريدريك (1964) الايديولوجية الالمانية، ترجمة- ‌فؤاد أيوب، دمشق، دار مشق للطباعة والنشر

مدكور، ابراھیم ( 1975 ) ونخبه من الاساتذة المصرين والعرب معجم علم الاجتماع، القاهرة,

منصور، بلقیس أحمد (2004) الأحزاب السياسية والتحول الديموقراطي دراسة تطبيقية علي اليمن ولبلاد اخرى, مكتبة مدبولي, القاهرة.

ابو سايمان، عبدلوهاب ابراهيم (2005) كتابة البحث العلمى صياغة جدبدة، طبعة7، الرياض: مكتبة الرشيد – ناشرون.

البرواری" ڕشید ملا حسین احمد (2020) مناهج البعپ العلمی فی العلوم الانسانیة، ترجمة بوزید صحراوی و اخرون، الجزائیر: دار قصیهة للنشر.

.Weber, M. (1930) The protestant Ethic and the Spirit of Capitalism, translated by Talcott Parsons, first published, New York , America.

Firth (1966) Elemhts, of social or ganization, London

Hobbes,T.(1951) Levianan: or the matter, forme and power of a common-wealth, London.

Mustafa, M., S. (2016). The trajectory and current state of intra-Kurdish politics in Kurdistan Region, the role and influence of Iran and Turkey.

-Oettershagen. V. (2015). The Instrumentalisation of Constitutional Conferments of Autonomy in Iraq's Constitution to Preclude Iraqi Kurds' Calls for Independence. Retrieved from https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/33563

Purohit, Shrinkant., And Mohan, Regi (1976). Selected perspectives of modern theories of social change. International review of modern sociology review, 6 (2),

Sartori, Giovanni (1976) Parties and Party Systems: A Framework for Analysis. Cambridge: Cambridge University Press

. Firth، R. (1966), Elements. Of social organization، London.

Published

2024-10-29

How to Cite

Hadi Mohammad, K., & Ali Saeed Barazanji, A. (2024). The conflict of Kurdish political parties and their effects on social stability: An Analytical Study . Journal of University of Raparin, 11(5), 397–432. https://doi.org/10.26750/Vol(11).No(5).Paper16

Issue

Section

Humanities & Social Sciences