ڕەنگدانەوەی نووسینەوەی مێژوویی لە گۆڤاری گەلاوێژدا

Authors

  • توانا ڕەشید كەریم

DOI:

https://doi.org/10.26750/paper

Keywords:

گۆڤاری گەلاوێژ, نوسینەوەی مێژوویی, مێژوونوسیی کوردیی

Abstract

Reflection of Historical Writing in Galawezh Magazine

 

   The study aims at highlighting the importance of Galawezh magazine, which was issued during 1939-1949, in the process of historical writing, with its ten years of historical inventory in the fields of (Kurds and Kurdistan history, Second World War, the press history, developments and internal events in Iraq, etc).This magazine was characterized by an active presence in following up the historical material and political developments at a sensitive stage in the history of the Kurds, Iraq, and the world.

   Building on this, the research is divided into two sections: the first one deals with the historical development of Galawezh magazine through its objectives, form and contents, meanwhile the second one is dedicated to the role of the magazine in historical writing through the most important fields that the magazine worked for and how to deal with historical topics.

     Finally, the researcher has come up with a number of conclusions, mainly: The historical subjects occupied a high proportion in the magazine writings, especially in the field of history of the Kurds, which in turn contributed to the development of the historical writing movement in Kurdistan. The magazine also followed the rapid political developments witnessed by Iraq and the world.

References

لیستی سەرچاوەكان
یەكەم: كتێب:
أ. بە زمانی كوردی:
- ساڵح، د.ئازاد عوبێد.(٢٠١٢) ڕۆڵی سیاسیی و كارگێڕیی و ڕووناكبیریی مەعرووف جیاووك 1885-1958. هەولێر. چاپخانەی حاجی هاشم.
- ئەحمەد، ئامانج حەسەن.(٢٠٠٩) برایم ئەحمەد ڕۆڵی لە بزاڤی ڕزگاریخوازی وڕووناكبیریی گەلی كورد دا. سلێمانی. چاپخانەی ڕەنج.
- سندی، د.بدرخان.(٢٠٠٨) كومەڵگەی كوردەواری لەدیدی رۆژهەڵاتناسیدا، دهۆک. چاپخانەی خانی.
- حوسێن، سامان. (٢٠١٢). زلهێزەكان 1914-1991. هەولێر. چاپخانەی موكریانی.
- ساڵح، سدیق و ساڵح، رەفیق و زەنگەنە، عەبدوڵڵا. (٢٠١٦) گۆڤاری گەلاوێر ژیاننامە ویاداشت. ب11، هەولێر. چاپخانەی رۆژهەڵات.
- عوسمان، د.سعدی. (٢٠٠٦) بزاڤی رزگاریخوازی كوردی سەرهەڵدان وقۆناغەكان ونمونەیەك. هەولێر. دەزگای توێژینەوە و بڵاوكردنەوەی موكریانی.
- مەزهەر، د.كەمال. (٢٠٠١) چەند لاپەڕەیەك لە مێژووی گەلی كورد. ب2. ئامادەكردنی: عەبدوڵڵا زەنگەنە، هەولێر. دەزگای بڵاوكردنەوەی موكریانی.
- مەزهەر،د.كەمال.(٢٠٠٨)مێژووكورتە باسێكی زانستی مێژوووكوردومێژوو.چ2. هەولێر.چاپخانەی هێڤی.
- قادر، مەهدی محمد.(٢٠٠٥) پێشهاتە سیاسییەكانی كوردستانی عێراق 1945-1958. سلێمانی. سەنتەری لێكۆڵینەوەی ستراتیجی ی كوردستان.
- ئەمین،نەوشیروان مستەفا.(٢٠١٣)بەدەم ڕێگاوە گوڵچنین كتێبی دوەم-ب١. بیروت. الدار العربیة للعلوم.
- حوسێن، د.هیمداد.(٢٠٠٨) ڕۆژنامەوانی و ئەدەبیاتی كوردی. سلێمانی. چاپخانەی شڤان.
ب. بە زمانی عەرەبی:
- باغی، د.اسماعیل احمد.(١٩٧٩)تطور الحركە الوطنیة العراقیة 1941-1952، بغداد.مطبعة الارشاد.
- حمیدی، د.جعفر عباس.(١٩٧٦)التطورات السیاسیة فی العراق1941-1953، النجف. مطبعة النعمان.
- صابر، د.سروە اسعد.(٢٠٠٦) كوردستان الجنوبیة 1926-1939 دراسة تاریخیة سیاسیة، السلیمانیة . سردم للطباعة والنشر.
- الحسنی، عبدالرزاق.(٢٠٠٨) تاریخ العراق السیاسی، ج2، ط7، بیروت. دار الرافدین.
- البارزانی، عزیز حسن.(٢٠٠٢) الحركة القومیة الكوردیة التحرریة فی كوردستان العراق 1939-1945، دهوك، دار سپیرێز للطباعە والنشر.
- كریم، د.عمر محمد محمد.(٢٠٠٩) القضیة الكردیة فی سیاسة الحكومات العراقیة 1932-1945، السلیمانیة. مطبعة شڤان.
- الحفو، د.غانم محمد و البوتانی، د.عبدالفتاح علی.(٢٠٠٥) الكورد و الاحدا‌ث الوطنیة فی العراق خلال العهد الملكی1921-1958، دهوك، دار سپیرێز للطباعة والنشر.
- البطی،فائق.(٢٠١١)الموسوعة الصحفیة الكردیة فی العراق تاریخهاوتطورها.بغداد.دارالمدی للثقافة والنشر.
- الملاح، د.هاشم یحی و احمد، د.ابراهیم خلیل و الجواهری، د.عماد احمد و الحفو، د.غانم محمد.(١٩٨٨)دراسات فی فلسفە التاریخ، الموصل. دار الكتب للطباعة والنشر.
- شكری، د.محمد عزیز.(١٩٧٨) الاحلاف والتكتلات فی السیاسیة، الكویت. عالم المعرفة.

دووەم: گۆڤاری گەلاوێژ:
ژ: 1 ساڵی 1 كانونی یەكەمی 1939. ژ:12 ساڵی 4 كانونی یەكەمی1943. ژ:5ساڵی7 مایسی1946.
ژ: 2 ساڵی 1 كانونی دووەمی1940. ژ: 1 ساڵی5، كانونی دوەمی 1944. ژ:6ساڵی7 حوزەیرانی 1946.
ژ: 3ساڵی 1 شوباتی1940. ژ:2 ساڵی5.شوباتی 1944. ژ: 7 ساڵی7 تەموزی1946.
ژ: 4 ساڵی1 مارتی 1940. ژ:3ساڵی5 مارتی1944 ژ:8ساڵی7 ئابی1946.
ژ:5-6 ساڵی1نیسان ومارتی 1940. ژ:4 ساڵی5 نیسانی1944. ژ:9 ساڵی7 ئەیلولی1946.
ژ:7 ساڵی1 حزیرانی1940. ژ: 5ساڵی5 مایسی1944. ژ:10ساڵی7 تەشرینی یەكەم1946.
ژ: 8 ساڵی1 تەموزی 1940. ژ:6 ساڵی5 حوزەیرانی1944. ژ:11ساڵی7تشرینی دووەمی1946.
ژ:9ساڵی1 ئابی1940. ژ:7ساڵی5 تموزی1944. ژ:12 ساڵی7 كانونی یەكەمی1946.
ژ:11-12 ساڵی1 تشرینی یەكەم ودوهەم1940. ژ: 8ساڵی5 ئابی1944. ژ:1ساڵی8 كانونی دووەمی1947.
ژ:1-2 ساڵی2 كانونی دوهەم وشوباتی1941. ژ:9 ساڵی5 ایلول1944.. ژ:2 ساڵی8 شوباتی1947.
ژ:3-4ساڵی2 مارت ونیسان1941. ژ:10 ساڵی5 تشرینی یەكەمی1944. ژ:3 ساڵی8 مارتی1947.
ژ:5-6، ساڵی 2 مایس وحوزەیرانی 1941. ژ:11 ساڵی5 تشرینی یەكەمی1944. ژ:5 ساڵی 8مایسی1947.
ژ:7-8ساڵی2 تموز وئابی1941. ژ:12 ساڵی5كانوونی یەكەمی1944. ژ:6 ساڵی 8 حوزەیرانی 1947.
ژ:9-12، ساڵی2 ئەیلول تا كانونی یەكەمی1941. ژ:2ساڵی6 شوباتی1945. ژ:8ساڵی8 ئابی1947.
ژ:1-2 ساڵی3 كانونی دوهەم وشوباتی1942. ژ:4ساڵی6 نیسانی1945. ژ:9- 10ساڵی 8ئەیلول وتشرینی یەكەم1947.
ژ:3-4ساڵی3 مارت ونیسان1943. ژ:5ساڵی6مایسی1945. ژ:11 ساڵی8 تشرینی دووەم1947.
ژ:5-6 ساڵی 3 مایس وحوزەیرانی 1942. ژ:5ساڵی6 مایسی1945. ژ:1 ساڵی9 كانوونی دوەمی1948.
ژ:7-8 ساڵی 3 تەموز وئابی1942 ژ:6ساڵی6 حوزەیرانی1945. ژ:2 ساڵی9 شوباتی 1948.
ژ:11-12 ساڵی3، تشرینی دووەم وكانونی یەكەم1942. ژ:7ساڵی6 تەموزی1945. ژ:3 ساڵی 9 مارتی1948.
ژ:1ساڵی4كانونی دووەمی1943. ژ:8ساڵی6ئابی1945. ژ:4ساڵی9نیسانی1948.
ژ:2، ساڵی 4 شوباتی 1944. ژ:9ساڵی6 ئەیلولی1945. ژ: 5 ساڵی9 مایسی1948.
ژ:6 ساڵی4 حوزەیرانی1943. ژ:10ساڵی6تشرینی یەكەمی1945. ژ:1 ساڵی10 كانونی دوەمی 1949.
ژ 7ساڵی4تەموزی1943. ژ:11ساڵی6 تشرینی دووەمی1945. ژ2 ساڵی10 شوباتی1949.
ژ:8 ساڵی4 ئابی 1943. ژ:12 ساڵی6 كانونی یەكەم1945. ژ: 5 ساڵی10 مایسی1949.
ژ:9ساڵی4.ئەیلولی1943. ژ:1ساڵی7 كانونی دوەم1946. ژ:6ساڵی10 حوزەیرانی1949.
ژ: 10 ساڵی 4 تشرینی یەكەمی1943. ژ3 ساڵی7 مارتی1946. ژ:7 ساڵی10، تەموزی1949.
ژ:11 ساڵی 4تشرینی دووەمی1943. ژ 4ساڵی7 نیسانی1946. ژ: 8، ساڵی10 ئابی1949.

سێیەم: نامەی ماستەر:
أ. بە زمانی كوردی:
- ئەمین، محمد دلێر.(١٩٨٩). ڕۆڵی گۆڤاری گەلاوێژ لە گەشەسەندن وپێشخستنی ئەدەبی كوردیدا، نامەی ماستەری بڵاونەكراوە. زانكۆی سەڵاحەدین.
ب. بە زمانی عەرەبی:
-عمر، فاروق علی.(١٩٩٩) الصحافة الكردیة فی العراق البدایات 1914-1939، ماجستیر. كلیة الاداب. جامعة بغداد.
چوارەم: وتار ولێكۆڵینەوە:
- احمد، ابراهیم.(١٩٩٧) گەلاوێژی دێرین چۆن هەڵهات؟، گۆڤاری گەلاوێژی نوێ‌. ژ:4. ساڵی یەكەم.
- عباس، عبدالله.(١٩٨٨) گۆڤاری گەلاوێژ ساڵی 1939-1950 پیاچونەوە وسەرنج. گۆڤاری بەیان. ژ: 139.
- زەنگەنە،عەبدوڵڵا وساڵح، رەفیق.(٢٠٠٣)رابەری رۆژنامەنووسیی كوردی.گۆڤاری رۆژنامەوانی ژ:11-12 ساڵی چوارەم.
- داراغا، غفور رشید.(١٩٧٢) یانەی سەركەوتنی كودران لە چەند دێڕێك دا، گۆڤاری دەنگی مامۆستا ژ:1.
- ئەمین، محەمەد دلێر.(١٩٩٧) گەلاوێژ ومێژو بزاڤی ئەدەبی ورۆشنبیری چەخماخەی داهێنان. گۆڤاری گەلاوێژی نوێ‌. ژ:1 ساڵی1.
- تاڵەبانی، موكەڕەم ڕەشید(١٩٨٧) گۆڤاری گەلاوێژ لاپەڕەیەكی پرشنگداری رۆژنامەنووسی كوردی بوو. رۆژنامەی هاوكاری. ژ:888.
پێنجەم: گۆڤار ورۆژنامەكان:
أ. بە زمانی كوردی:
- گۆڤاری ڕۆژی نوێ‌، ژ:5 ئابی 1960.
- چاوپێكەوتن لەگەڵ قادر قەزازدا، گۆڤاری ڕەنگین.ژ: 9، تەموزی 1988.
ب. بەزمانی عەرەبی:
- احمد،د.كمال مظهر.(١٩٧٣)من ذكریاتهم(گەلاوێژ)فی لقا‌ء مع الاستاذ علا‌ءالدین سجادی،جریدة التاخی. ع: 1449.

Downloads

Published

2019-10-23

How to Cite

كەریم ت. ڕ. (2019). ڕەنگدانەوەی نووسینەوەی مێژوویی لە گۆڤاری گەلاوێژدا. Journal of University of Raparin, 6(2), 321–351. https://doi.org/10.26750/paper

Issue

Section

Humanities & Social Sciences