Internal Rhythm of Poetry from Perspective of (Sound Deviation) in the Cotemporary Kurdish Poetry in the (South of Kurdistan- Middle Dialect- Post-Uprising1991-2003
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(9).No(1).Paper3Keywords:
Internal Rhythm, Sound Deviation, Clipping، Replacing، Adding.Abstract
internal rhythm is considered as a fundamental principle in poetry in general and prose poetry in particular. Therefore، no poem is void of internal rhythm which encompasses sound and its components and consistent with other levels of Language because the most important features of text are (sound) and each sound represents particular rhythm. Thus، causes differences. Internal rhythm does not have specific form but it is rather related to the emotions and inner state of individual which varies according to time and place. Therefore، the critics and stylists’ resort to different elements to determine the internal rhythm of the poetry among them sound words and phrases.
Types and places of occurrence at both horizontal and vertical level، other arts such as metaphor، paradox and its forms. In addition to (sound deviations) such as clipping، replacing and adding all these have significant role in creating internal rhythm. Internal rhythm went through a lot of changes before Uprising which was restricted and less free.
Due to Uprising، a kind of freedom was achieved which brought about optimism and happiness on the part of Kurdish people. This was an incentive for the poets to ask for the change of the form and content of poetry and break traditional rules in writing poetry. However، this did not last long because sectarian violence occurred in Kurdistan and the poet’s adopted pessimism and despair in their writings. They tried to express this emotion through internal rhythm.
References
ئەبوبەكر، هەڤاڵ، 2010، پێگەی شیعری ڕۆمانتیكی لە شیعری كوردیدا، چاپی یەكەم، چاپخانەی لەریا، سلێمانی.
ئەسوەد، نەوزاد ئەحمەد،2006، دەق لەنیوان ژانرە ئەدەبییەكاندا- ئەزمونی خوێندنەوی چەند لاپەڕەیەكی ڕەخنەیی، چاپی یەكەم، چاپخانە و دەزگای سەردەم، سلێمانی.
بابان، د. شێركۆ، 2005، دەنگسازی و بڕگەسازی لە زمانی كوردیدا، چاپی یەكەم، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، هەولێر.
بەكر، د. محەمەد، 2004،پەخشانە شیعری كوردی، چاپی یەكەم، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، هەولێر.
پیرباڵ، فەرهاڵ، 2005، شیعری نوێی كوردی- ڕەگوڕیشەكان 1898-1958، چاپی یەكەم، چاپخانەی دەزگای كوردستان، هەولێر.
حەسەن، شادمان قادر، 2001، بزوتنەوەی ڕوانگە و شیعری نوێی كوردی، چاپی یەكەم، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
حەسەن، محەمەد قەریق، 2012، سلێمانی و جەنگی كەنداو، چاپی یەكەم، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
حەسەنی، یاسرێ، 2007، بنیاتێ ڕیتمی د شعرا نویا كوردی دا ـ دەڤەرا بەهدینان 1970-1991،، چاپی یەكەم، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر.
حسێن، یاسرسالار کەریم، ٢٠٢١، نوسینی ئۆتۆماتیكی لە شیعری كوردیدا، چاپی یەكەم، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
خۆشناو، هێمن عومەر، 2010، شیعرییەتی دەقی چیرۆكی كوردی، چاپی یەكەم، چاپخانەی ڕۆشنبیری، هەولێر.
خۆشناو، د. نەریمان عەبدولڵا، 2013، دەنگسازی، چاپی.یەكەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
ڕۆژبەیانی، زاهیر،2008، شیعرییەت لە دەرەوەی شیعر، چاپی یەكەم، چاپخانەی دەزگای ئاراس، هەولێر.
ڕەنجدەر، سەباح، 2019، چواركتێب لە بارەی شیعرەوە، چاپی یەكەم، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشەنبیری، هەولێر.
سلێمان، شەمێران، 2011، ڕوبەڕو لەگەڵ لەتیف هەڵمەتدا، چاپی یەكەم، چاپخانەی دەزگای ئاراس، هەولێر
شێخ، عەبدلقەهاری، 2001، ئەزمونەكانی شیعری كوردی، چاپی یەكەم، چاپخانەی پاک، هەولێر.
عەبدوڵڵا، عەبدولموتەڵیب، 2019، شیعری نوێی كوردی دوای ڕاپەڕین، چاپی یەكەم، چاپخانەی و. ڕۆشەنبیری ـ هەولێر.
عەلی، د. دڵشاد، 1998، بنیاتی هەڵبەست لە هۆنراوەی كوردی دا، چاپی یەكەم، چاپخانەی ڕەنج، سلێمانی.
فه‌تاح، د.محه‌مه‌د مه‌عروف، 2010، لێكۆڵینه‌وه زمانییه‌كان، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌لات. هه‌ولێر.
فەتاح، د محەمەد مەعروف، 2011، زمانەوانی. چاپی سێیەم، چاپخانە‌ی‌حاجی هاشم: هەولێر.
كانه‌بی، دلێر سادق، 2009، هه‌ندێ لادانی زمانی لای سێ شاعیری نوێخوازی كورد. چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی خانی، دهۆك.
كۆدۆ، محەمەد، 2006، گەڕان بەدوای شیعرو جیاوازییدا، چاپی یەكەم، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشەنبیری لقی سلێمانی.
مام جەلال، 2017، دیداری تەمەن، ئامادةكردني سةلاح ڕشيد، بەرگی ١، چاپی یەكەم، چاپخانەی..؟؟، سلێمانی.
مەلا، د. ئەحمەدی،2019، شیعری دوای ڕاپەڕین، چاپی یەكەم، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.محەمەد، عبدالقادر حمدامین ، 2008 : بنیاتی كارنامەیی لە دەقی كوردیدا، چاپی یەكەم، چاپخانەی تیشك، سلیمانی.
مستەفا، ئاسۆ عومەر، ۲۰۰۹، بەها ئیستاتیكییەكانی شیعر لای پیرەمێرد و شێخ نوری شێخ ساڵح و گۆران، چاپی یەكەم، چاپخانەی خانی، دهۆك.
مستەفا، ئاراس عەبدەلڕەحمان،٢٠١٤، ڕاپەرینی 1991، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌لات. هه‌ولێر.
هالۆ، دیار عبدالكریم سەعید، 2011، یاسایێن دەنگی دكوردیا ژۆریدا (گۆڤارا بەهدینان)، چاپی یەكەم، چاپخانەی خانی،دهۆك.
ئاوارە، موحسین، 2014، كارێزە مەرجان، بەرگی یەكەم، چاپی یەكەم، چاپخانەی چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
ئەرخەوان، 2004، چاوە تاوسییەكانی عەلی، چاپی یەكەم، چاپخانەی قانع، سلێمانی.
ئەڵوەنی، نەجم، 2009، یاخیبون لە مەرگ، چاپی یەكەم، چاپخانەی شەهاب، هەولێر.
بەگیخانی، نەزەند، 2004، ستایش، چاپی یەكەم، چاپخانەی دەزگای ئاراس، هەولێر.
پیرباڵ، فەرهاد، 2013، سەرجەم بەرهەمە شیعرییەكان، چاپی چوارەم، چاپ و بڵاوكراوەی غەزەلنوس، سلێمانی.
حەسەن، چنار نامق، 2004، شيعری چنار نامق حەسەن، چاپی یەكەم، چاپخانەی ڕۆشنبیری، هەولێر.
خدر، كەژاڵ ئیبراهیم، 2015، بەرگی یەكەم، چاپی یەكەم، چاپخانە نيية؟؟ ، سلێمانی.
دزەیی، سامان، 1999، كاتێ قامیش بە ئاگاهات بو بوە بلوێر، چاپی یەكەم، چاپخانە و ئۆفیستی هەولێر، هەولێر.
دەشتی، كەریم، 2021، كازێوەی سپی شیعر كۆ بەرهەم، بەرگی یەكەم، چاپی سێیەم، هەولێر
ڕەنجدەر، سەباح، 2018، دیوانی سەباح ڕەنجدەر، بەرگی یەكەم،چاپی یەكەم، چاپخانەی تاران، تاران.
زامدار، فەرید، 2007، شەری وشەكان نیو نوقتە لەژێر نیودا، چاپی یەكەم، چاپخانەی كارۆ، سلێمانی.
سابیر، ڕەفیق، 2014، دیوانی ڕەفیق سابیر، چاپی یەكەم، چاپخانەی تاران، تاران.
سوبحی، ئازاد، 2015، ئاگرەكەم مەسڕنەوە، چاپی یەكەم، چاپخانەی پەنجەرە، سلێمانی.
سورمێ، نەژاد عەزیز، 2005، تاڤگەی مەند و ئەوانی تر، چاپی یەكەم، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، هەولێر.
سەڕاج، هاشم، 2005، زینانی ڕۆح، چاپی یەكەم، چاپخانە و بڵاوكراوەی ئاراس، هەولێر.
شارباژێڕی، جەمال، 2013، كۆ شیعری جەمال شارباژێڕی، بەرگی یەكەم، چاپی یەكەم، چاپخانەی شەهاب، هەولێر.
عەلی، بەختیار، 2019، تا ماتەمی گوڵ... تا خوێنی فریشتە، چاپی چوارەم، چاپخانەی كارۆ، سلێمانی.
غەمبار، جەمال،2010، دیوانی جەمال غەمبار، چاپی یەكەم، چاپخانەی بینایی، سلێمانی.
قادر ، هیوا، 2012، دیوانی هیوا قادر، چاپی یەكەم، چاپخانەی هاووڵاتی، سلێمانی.
قەرەداغی، مەهاباد، 2013، دیوانی مەهاباد قەرەداغی، چاپی یەكەم، چاپخانەی شەهاب، هەولێر.
كوردۆ، مەحەمەد، 2005، ژنێك دەمرێ و پیاوێك بە چراوە نایە، چاپی یەكەم، چاپخانەی شڤان، سلێمانی.
هەولێری، تارا، 2004، فرمێسكە شاراوەكان، چاپی یەكەم، چاپخانەی منارە، هەولێر.
ابوالعدوس، یوسف، 2016، الاسلوبیە الرۆیە والتطبیق. طبعة الرابع دار المسیر للطباعة والنشر، عمان،الاردن.
ادونیس،1987، زمن شعر، طبعة الثانی،، طبعة دار العودە، عمان، بیروت،
اسماعیل ، عزالدین، 1974، الاسس جمالیە فی النقد العربی ـ عرچ وتفسیر و مقارنە، طبعة الثالث،، دار الفكر العربی، بغداد.
الجنابی ، احمد نصیف، بدون تاریخ، فی الرؤیا الشعریة المعاصرة، دارالعریة، بغداد.
الجنابی، جمال خضیر، 2003، مقالات فی الشعر الكردی المعاصر، طبعة الاول، دار الثقافة والنشر الكردیە، بغداد.
الملائكة، نازك، 2007، قضایا الشعر المعاصر، طبعة الرابعة عشرة، دار العلم للملایین، لبنان.
حبیب، پروین ،1999، تقنیات التعبیر فی شعر نزار قباني، طبعة الاول، مطبعة الجامعة الاردنیە، عمان، بیروت.
درویش، د. محمد طاهر، 1979، فی نقد الادبی عند العرب، طبعة الاولی، مطابع سجل العرب، القاهرە.
رحمانی، احمد، 2004، الرۆیا والتشكیل فی الادب المعاصر، طبعة الاول، مكتبە وهبە للگباعە و النشر،بغداد.
كورك، جاكوب، 1989، اللغة فی الادب الحدیث : الحداثة والتجریب، ت: لیون یوسف و عزیز عمانویل، طبعة الاول، دار المامون الترجمة و النشر.
ناظم، حسن، 1994، مناهیج الشعریة، طبعة الاول، مركز الثقافی العربی.
یافی، نحیم، 1993، وهاج حداثة طبعة الاول، الاتحاد الكتاب العرب، دمشق.
ئەحمەد، كەژاڵ حەمەئەمین، 2010، بنیاتی هونەری لە شیعرەكانی (فەیدون عوبدول بەرزنجی) نامەی ماستەر ـ فاكەڵتی زانستە مرۆڤایەتییەكان، سكوڵی زمان، بەشی زمانی كوردی، زانكۆی سلێمانی.
حەمە ئەمین، باخان ئەحمەد، 2014، شیعری چیرۆك ئامێز لە ئەدەبی كوردیدا (بە كەرەستەی كرمانجیی خوارو) ساڵانی 1990-2000، نامەی ماستەر، فاكەڵتی زانستە مرۆڤایەتییەكان، سكوڵی زمان، بەشی زمانی كوردی، زانكۆی سلێمانی.
عەبدولڕەحیم، عوسمان كەریم،2014، وشەی زمانی كوردی و ڕێگاكانی دەوڵەمەندكردنی، نامەی ماستەر، زانكۆی سلێمانی، فااكەڵتی زانستەمۆڤایەتییەكان، سكوڵی زمان، سلێمانی.
عەلی، طالب حسێن، 1989، فۆنۆلۆجیای كوردی و دیاردەی ئاسانبونی فۆنیمەكان لە زاری سلێمانیدا، نامەی ماستەر، كۆلێژی ئاداب - زانكۆی سەلاحەددین.
فەرەج، دولبەر ئیبراهیم شاڵی، 2000، یاسا دەنگییەكانی زمانی كوری، نامەی ماستەر، كۆلیژی زمان، زانكۆی سلێمانی.
علی، طاهر مصطفی، 2005، شعریة الاسلوبیة الرؤیویة فی خطاب محمود البریكان، ڕسالة دكتورا، كلیة اللغات، جامعة صلاح الین، اربیل.
فتح اللە، شاهؤ سەعید، 1999، دلالات البناء الایقاعی فی الشعر، دراسە مقارنة فی الادب العربي والفارسي والكردي، ڕسالة ماجستر- كلیة اللغات جامعة سلیمانیة.
فەخری، نەسرین، 1985، لێكۆلێنەوەیك دەربارەی جێكۆڕكێ و هەڵكێڕانەوە و گۆڕینی شوێنی دەنگ لە زمانی كوردیدا: گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێڕاق- دەستەی كوردی، بەرگی 13، بەغداد.
تۆفیق و حسێن، د.قەیس كاكل، م.هێرش چەتۆ، بەهاری 2021، لادانی زمانی لە نوكتەی كوردیدا نوكتەكانی " نوكتەی شاخ " بەنمونە: گۆڤاری توێژەر، ژمارا 1،بەرگی 4، زانكۆی سۆران.
رۆوف، لوقمان، 2008 -كانونی دوەم.، پەخشانە شیعر، گۆڤاری ئایندە، ژمارە 76، چاپی یەكەم، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
عەبدوڵڵا، حەیدەر، هاوینی 2012، شیعری كوردی و ورێنەیەك، گۆڤای 23ی ئەدەبی هزری ڕەخنەیی، ژمارە:8، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
قزلجی، حەسەن، 1978، گۆڕان و سوان و جێگۆڕكێی دەنگ، گۆڤاری نوسەری كورد، بەرگی شەشەم، بەغداد.
