Lexicalization of transposed phrases in Kurdish language

Authors

  • Muhamad Qadr Muhamad Amin Computer Institute of Ranya, General Directorate of Institutes and Training, Ministry of Education, Erbil, Kurdistan region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.26750/Vol(11).No(2).Paper34

Keywords:

Transposed Phrase, Syntactic Structure, Lexical Structure, Classification.

Abstract

This research is entitled of (Lexicalization of transposed phrases in Kurdish language). It’s an effort to present and analyzing for those phrases after the replacement of subject and predicate, during the process of transformational from deep structure to surface structure, became the lexicon unit. As it is known phrase is a syntax unit, but as a result of the development and change and the needs of language to naming and producing of new concept and meaning, again language resorts to other used units of language, that is why some of the language units moves from a level of language to another to reuse.

One of those ways is reproduction of lexicon unit through syntax, one of the products of this way is the inverted phrase, again after the process of its inverting creator units. As an equivalent lexicon to a compound word.

References

ئه‌وڕه‌حمانی حاجی مارف، (1975)، وشه‌ی زمانی كوردی، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری كورد، به‌غداد.

ئه‌وڕه‌حمانی حاجی مارف، (2014)، وشه‌ ڕۆنان له‌ زمانی كوردیدا، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر.

ئه‌رده‌وان تۆفیق فه‌تاح، (2015)، پۆلگۆڕینی وشه‌ له‌ ڕسته‌سازیی زمانی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر، كۆلیژی زمان، زانكۆی سه‌ڵاحه‌ددین، هه‌ولێر.

ئومێد به‌رزان برزۆ، (2020)، دروسته‌ی فرێز و ڕسته‌ له‌ زمانی كوردیدا، چاپی سێیه‌م، چاپخانه‌ی جنگل، تاران.

ئه‌بوبه‌كر عومه‌ر قادر، (2003)، به‌راوردێكی مۆڕفۆسینتاكسی له‌ زمانی كوردی و فارسیدا، نامه‌ی دكتۆرا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

بێستون حه‌سه‌ن ئه‌حمه‌د، (2012)، كۆمه‌ڵه‌ وشه‌ و پێكه‌وه‌هاتن له‌ زمانی كوردیدا، چاپخانه‌ی له‌ریا، سلێمانی.

بێستون حه‌سه‌ن ئه‌حمد، (2018)، لێكدانه‌وه‌ی سیمانتیكی و پڕاگماتیكی ده‌ربڕاوه‌ چه‌سپاوه‌كان، كۆلێجی په‌روه‌رده‌ی بنه‌ڕه‌ت، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

بازیان یونس محێدین، (2013)، په‌یوه‌ندیی ئاستی مۆرفۆلۆجی به‌ ئاستی فۆنۆلۆجی و سینتاكس، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی موكریان، هه‌ولێر.

حاته‌م ولیا محه‌مه‌د، (2009)، په‌یوه‌ندییه‌ ڕۆنانییه‌كانی نواندنه‌ سینتاكسییه‌كان، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی خانی، دهۆك.

حاته‌م ولیا محمد، (2019)، مۆرفۆلۆجی، چاپی یه‌كه‌م.

چیا طاهر خالد، (2021)، پۆلگۆڕین له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر، فه‌كه‌ڵتی ئاداب، زانكۆی سۆران، سۆران.

دیار علی كمال، (200٢)، ڕێزمانی كوردی روانگه‌یه‌كی به‌رهه‌مهێنان و گوێزانه‌وه‌، نامه‌ی ماسته‌ر، كۆلیجی په‌روه‌رده‌، زانكۆی سه‌ڵاحه‌ددین، هه‌ولێر.

ڕۆژان نوری عه‌بدوڵڵا، (2013)، فه‌رهه‌نگی زمان و زاراوه‌سازی كوردی، چاپی دوه‌م، چاپخانه‌ی چوارچرا، سلێمانی.

سه‌میره‌ تۆفیق یونس، (2013)، سینتاكسی وشه‌ له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر، كۆلێژی زمان، زانكۆی سه‌ڵاحه‌ددین، هه‌ولێر.

سازان زاهیر سه‌عید، (2019)، نواندنی سینتاكسیی له‌ زمانی كوردیدا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

سیروان سمین احمد، (2023)، لێكسیكۆسینتاكسی دروسته‌ی ئاڕگۆمێنت، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

سه‌عید كه‌ره‌می، (1396)، وشه‌ناسیی زمانی كوردی، چاپی یه‌كه‌م، زانستگای كوردستان.

شێركۆ حمه‌ئه‌مین قادر، (2001)، مۆرفیمه‌ به‌نده‌ لێكسیكی و ڕێزمانییه‌كان و ئه‌ركیان له‌ دیالێكتی گۆراندا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

شیلان عومه‌ر حسه‌ین، (2009)، ئیدیۆم چه‌شن و پێكهاتنی له‌ زمانی كوردیدا، چاپخانه‌ی ڕه‌نج، سلێمانی.

شیلان عومه‌ر حسه‌ین، (2012)‌، په‌یوه‌ندیی سینتاكس و سیمانتیك له‌ زمانی كوردیدا، چاپخانه‌ی كارۆ، سلێمانی.

شیروان حوسێن خۆشناو، (2016)، توانای مۆڕفێمی به‌ند له‌ ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی فه‌رهه‌نگ و ڕاپه‌ڕاندنی ئه‌ركی سینتاكسیدا، چاپ و په‌خشی نارین، هه‌لێر.

شیروان حسین حمد، (2018)، پۆلگۆڕینی مۆڕفێمه‌كان له‌ زمانی كوردیدا، گۆڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تی زانكۆیا زاخۆ، به‌رگی یه‌كه‌م، ژماره‌ شه‌ش.

شیروان حسین حمد، (2023)، به‌گیره‌كبونی مۆڕفێمی ڕه‌گی فارسی، له‌ زمانی كوردیدا، گۆڤاری زانكۆی ڕاپه‌ڕین، به‌رگی ده‌یه‌م‌، ژماره‌ دو.

شیروان حوسین حمد، شماڵ زكی حسێن، (2023)، ڕۆنانی ناوه‌وه‌ی وشه‌ی داڕێژراو له‌ زمانی كوردیدا، گۆڤاری زانكۆی ڕاپه‌ڕین، به‌رگی ده‌یه‌م، ژماره‌ یه‌ك.

صالح عبدلله‌ بابكر، (2016)، ڕێبازی مۆرفۆلۆجیی فه‌رهه‌نگی له‌ شیكردنه‌وه‌ی گیره‌كه‌كانی زمانی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر، زانكۆی ڕاپه‌ڕین، فه‌كه‌ڵتی په‌روه‌رده‌ی قه‌ڵادزێ، ڕانیه‌.

عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف، (2010)، دروسته‌ی فرێز له‌ زمانی كوردیدا، مه‌ڵبه‌ندی كوردۆلۆجی، سلێمانی.

عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف، (2022)، ئه‌رشیفكردن له‌ به‌رهه‌مه‌كانی علادیین سه‌جادییدا، گۆڤاری زانكۆی گه‌رمیان، كۆنفڕانسی سه‌جادی، 2022.

عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف، بورهان ئه‌حمه‌د عزیز، (2022)، نواندنی واتایی له‌ دروسته‌ مۆرفۆلۆژییه‌كانی زمانی كوردیدا، گۆڤاری زانكۆی گه‌رمیان، به‌رگی نۆیه‌م، ژماره‌ سێ.

علی حمد عثمان، (2016)، ئاسته‌كانی زمان له‌ فه‌رهه‌نگی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر،فه‌كه‌ڵتی ئاداب، زانكۆی سۆران، سۆران.

عوسمان كه‌ریم عه‌بدولڕه‌حیم، (2014)، وشه‌ی زمانی كوردی و ڕێگاكانی ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی، نامه‌ی ماسته‌ر سكوڵی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

فاروق عومه‌ر سدیق، (2017)، زمانناسیی كوردی، چاپی یه‌كه‌م، ده‌زگای چاپ و په‌خشی نارین، هه‌ولێر.

فاروق عومه‌ر سدیق، (2020)، قه‌رزی وشه‌، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی چواچرا.

كه‌وسه‌ر عزیز ئه‌حمد، (1990)، بێردۆزی مۆرفیم و هه‌ندێ لایه‌نی وشه‌سازی كوردی، نامه‌ی ماسته‌ر، كۆلیجی ئاداب، زانكۆی سه‌لاحه‌دین، هه‌ولێر.

گۆنا عمر عبدالله‌، (2023)، تۆڕبه‌ندی ڕێزمانی وشه‌ له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی دكتۆرا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

محه‌مه‌د ڕه‌زای باتنی، (1993)، ئاوڕێكی تازه‌ بۆسه‌ر ڕێزمان، وه‌رگێڕانی حه‌سه‌نی قازی، چاپه‌مه‌نی ئازاد، چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌، سوید.

محه‌مه‌د مه‌عروف فه‌تاح، (2010)، لێكۆڵینه‌وه‌ زمانه‌وانییه‌كان، كۆكردنه‌وه‌و ئاماده‌كرنی شێروان حسێن، شێروان میرزا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی رۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر.

محمد معروف فتاح، (2011)، زمانه‌وانی، چاپی سێیه‌م، چاپخانه‌ی حاجی هاشم، هه‌ولێر.

محه‌مه‌د مه‌عروف فه‌تاح، سه‌باح ره‌شید قادر، (2006)، چه‌ند لایه‌نێكی مۆرفۆلۆجیی كوردی، چاپخانه‌ی رون.

محه‌مه‌دی مه‌حویی، كاروان عومه‌ر قادر، شیلان عومه‌ر حسه‌ین، (2010)، دروسته‌ی كردار بنه‌ماو دیارده‌، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

محه‌مه‌دی مه‌حویی، (2010)، مۆرفۆلۆژیی و به‌یه‌كداچونی پێكهاته‌كان، به‌رگی یه‌كهه‌م، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

محه‌مه‌دی مه‌حویی، (2021)، مۆرفۆلۆژیی و به‌یه‌كداچونی پێكهاته‌كان، به‌رگی یه‌كهه‌م ودوهه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی كارۆ، سلێمانی.

محمد قادر محمدامین، (٢٠٢١)، لێکدانەوەى پەیوەندییە واتاییەکان بەپێى تیۆرى سیما واتاییەکان، کۆلیژى پەروەردە، زانکۆى ڕاپەڕین، ڕانیە.

نه‌رمین عومه‌ر ئه‌حمد، (2010)، به‌به‌رهه‌می له‌ مۆرفۆلۆژیی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.

یوسف نورى محمەدئەمین، (٢٠١٥)، ڕستەى لێکدراو لە زمانى کوردیدا بەپێى یاساکانى گوێزانەوە، دەزگاى چاپ و پەخشى نارین، هەلێر.

Aichision. Jean, (1993), Linguistics, British Library cataloguing in publication data.

Aronoff. Mark, Fudeman. Kristen, (2011), What is Morphology, Second Edition, Blackwell publishing ,Ltd.

Booij. Geert, (2005), The grammar of Words, first published, published in the United States, by Oxford university press In New York.

Bussmann. Hadumod, (1998), Routledge Dictionary of Language and Linguistics, translated by Troth and Kazzazi, first published in paperback, Routledge.

Chomsky. Noam, (1985), Syntactic structures, Fourteenth printing, Mouton puplishers, the hague Paris.

Crystal. David (2008), Dictionary of linguistics and Phonetics, Sixth edition, Black Wall Publishing Ltd.

Chalker. Syvia,Weiner. Edmund, (1994), The oxford Dictionary of English Grammar, second edition, oxford University press paperback.

Finch. Geoffery (2005), key conception language and linguistics, second editions, printed in Great Britain by Creative print and design (Wales) Ebbw Vale.

Fromkin. Victoria, (2000), Linguistics An Introduction of linguistic theory, first published, Blackwill publishers Inc.

Fromkin. Victoria, Rodman. Robert , Hyams. Nina, (2003), An Introduction to Language, seventh Edition, printed in the united states.

Haspelmath. Marttin, (2002), Understanding Morphology, first published in great Britain.

Imamovic. Adisa, (2017), Grammatical catrgories in English and Bosnian, publisher, Izdavac, off- set, Tuzla.

Jacobson.Pauline, (2014),Compositional Semantics, First Edition, Printed and bound by (UK) Ltd.

Katamba. Francis (1993), Morphology, first published in the united states of America.

Kim. Gahyun (2010), Synchriny and Diachrony of Conversion in English, University of Edinburgh.

Leech. Geoffrey, (1981), Semantics, second edition revised. Revised and updated, by Richard Clay Ltd.

Martsa. Sandor, (2013), Conversion in English: A Cognitive Semantic Approach, first published, Cambridge Scholars publishing.

Trask’s, Larry, (2015), Historical linguistics, Revised by Robert McColl Millar, third edition, published by Routledge.

Yule, George, (2010), The Study of Language, Fourth edition, printed in the United Kingdom at the university press Cambridge.

Published

2024-07-09

How to Cite

Qadr Muhamad Amin , M. (2024). Lexicalization of transposed phrases in Kurdish language. Journal of University of Raparin, 11(2), 838–873. https://doi.org/10.26750/Vol(11).No(2).Paper34

Issue

Section

Humanities & Social Sciences