چه‌مكی ئه‌ده‌ب و ڕه‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی له‌تێڕوانینه‌كانی ( كامیل حه‌سه‌ن به‌سیر)دا.
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(6).no(2).paper15Abstract
ABSTRACT
The current study entitled The Concept of Literature and Literary Criticism in Kamil Hassan Basirs’ Views” is a critical study that deals with Kamil Hassan Basirs’ literary views and criticism as far as theoretical basis is concerned. Therefore, the study revolves around what is called ( critical criticism). The purpose behind choosing his works is related to his well- informed knowledge regarding literature in general and criticism in particular. Furthermore, it serves to be a scientific reflection on the works of a treasury and outstanding critic in the country considering that his works have not been paid much attention within the field of literary criticism as well as in an academic setting.
The aim behind this study is to review and evaluate, on one hand, Basirs’ views which have a remarkable position within literary essays in general and critical essays in particular. On the other hand, his views carry his own forms and distinguishing features. For this reason, the researcher has found it necessary to take his views into consideration under the concept critical criticism.
The method of the study is analytical descriptive. It consists of two main parts. The first part sheds some light on Basirs’ views regarding poetry, poets and specifying the role and the participation of Kurdish literature in Kurdish society. The second part is devoted to the terms and concepts concerning criticism in Basirs’ viewpoints. It also studies the qualifications of the critic and the requirements of the scientific criticism. The paper ends with the conclusion in which some important points are concluded.
References
به‌زمانی كوردی:
1- ئاشنا، ئومێد، 1985، ڕه‌فیق حیلمی و سه‌ره‌تای ڕه‌خنه‌ی زانستی له ئه‌ده‌بی كوردیدا.
2- ئه‌سوه‌د، نه‌وزاد ئه‌حمه‌د، 2015، فه‌رهه‌نگی زاراوه‌كانی ئه‌ده‌ب و زانسته مرۆڤایه‌تیه‌كان، چاپخانه‌ی تاران.
3- باقی، محه‌مه‌د حه‌مه، 1998، ڕاوه گزنگ، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی ڕۆشنبیری.
4- بایز، ئه‌رسه‌لان، 1997، له‌باره‌ی ئه‌ده‌ب و ڕه‌خنه‌وه.
5- بۆره‌كه‌یی( صه‌فی زاده)، سدیق، 2008، مێژووی وێژه‌ی كوردی(به‌رگی دووه‌م)، هه‌ولێر، چاپی دووه‌م، بڵاوكراوه‌ی ئاراس.
6- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1983، ڕه‌خنه‌سازی مێژوو و په‌‌یڕه‌وی كردن، بغداد، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
7- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1981، لاسایكردنه‌وه و ڕه‌سه‌نی له ڕه‌خنه‌سازی كوردیدا، به‌غداد، به‌رگی هه‌شته‌‌م، گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێراق(ده‌سته‌ی كورد)، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
8- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1980، بنه‌ڕه‌تیه‌كانی ڕه‌خنه‌سازی و هۆنراوه‌ی دێرینی كوردی، به‌غدا، به‌رگی هه‌شته‌‌م، گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێراق(ده‌سته‌ی كورد)، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
9- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1987، بۆچونەکانمان لە کێڵگەى ڕۆشنبیرى و کوردیدا، به‌غداد، به‌رگی شازده‌هه‌م و حه‌ڤده‌هه‌م، گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێراق(ده‌سته‌ی كورد)، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
10- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن،1993، مێژووی ڕه‌خنه‌سازی، بغداد، به‌شی یه‌كه‌م، دار الحریه اللطباعة.
11- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1985، مامۆستا فایق بێکەس لە کۆڕى ڕەخنەسازى کوردیدا، به‌غداد، به‌رگی دوازده‌هه‌م، گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێراق(ده‌سته‌ی كورد)، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
12- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1990، وێژه‌ی كوردی و ڕه‌خنه‌سازی، بغداد، چاپخانه‌ی دار الجاحظ.
13- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1984، وێژه و توێژینه‌وه‌ی، به‌غداد، به‌رگی یازده‌‌هه‌م، گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێراق(ده‌سته‌ی كورد)، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
14- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1985، وێژه و ئاشتی و جه‌نگ، بغداد، دار الحریه للطباعة، ڕۆشنبیری نوێ گۆڤارێكی وه‌رزییه بۆ لێكۆڵینه‌وه، ژ (107).
15- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1983، ڕه‌خنه‌سازێك و بیردۆزی هۆنراوه، به‌غداد، به‌رگی ده‌هه‌م، گۆڤاری كۆڕی زانیاری عێراق(ده‌سته‌ی كورد)، چاپخانه‌ی كۆڕی زانیاری عێراق.
16- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، 1960، چه‌مكی مرۆڤایه‌تی له شیعری كوردیدا، گۆڤاری ڕۆژی نوێ، تشرینی یه‌كه‌م، ژ(8).
17- تۆفیق، ئاڤان عه‌لی، 2012، میرزا چنینی ده‌ق له شیعره‌كانی نالی دا، سلێمانی، چاپخانه‌ی كه‌مال.
18- حه‌سه‌ن، گیان به‌سیر، 2015، مێژووی ڕه‌خنه‌سازی، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی تاران.
19- حه‌سه‌ن، حه‌مه سه‌عید، 1979، وشه‌كان ده‌گه‌ڕێنه‌وه مه‌داری خۆیان.
20- خاڵ، شێخ محمه‌دی، شوباتی 1958، وێژه، گۆڤاری هیوا، ساڵی(1)، ژ(8).
21- خاڵ، شێخ محمدی ، 2005، فه‌رهه‌نگی خاڵ، هه‌ولێر، چاپی دووه‌م، بڵاوكراوه‌ی ئاراس.
22- خۆشناو، ئه‌بوبكر، 2002، شیعری به‌ره‌نگاری كوردی(1975-1991ز)، سلێمانی.
23- خۆشناو، و/ دڵشاد، ماریۆ بارگاس یۆرس، 2011، ئه‌ده‌بییات بۆ؟، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوون.
24- سجادی، عه‌لاددین، 1970، نرخ شناسی، به‌غدا، چاپخانه‌ی مه‌عارف.
25- شرفكندی(هه‌ژار)، عبدالرحمن، 1376، هه‌نبانه بۆرینه، تهران، چاپی دووه‌م، انتشارات سروش.
26- عارف، و/ حه‌مه كه‌ریم، ماكسیم گۆركی، 2008، ئامانجی ئه‌ده‌بیات، سلێمانی، چاپی دووه‌م، چاپخانه‌ی سایه.
27- عبدالواحید، ئازاد، 2013، سۆسیۆلۆژیای شیعر، كه‌ركوك، چاپی دووه‌م، چاپخانه‌ی كارۆ.
28- عه‌زیز، و/ حمید، هۆراس، 1979، هونه‌ری شیعر، بغداد، طبع بمطبعة الزمان.
29- قه‌ره‌داغی، و/ عه‌تا، تێری ئینگڵتن، 2016، تیۆری ئه‌ده‌بی، چاپخانه‌ی تاران.
30- محه‌مه‌د، ئه‌نوه‌ر قادر، 2010، تیۆری ئه‌ده‌بی و شێوازناسی، سلێمانی، مه‌ڵبه‌ندی كوردۆلۆجی.
31- محه‌مه‌د، دڵشاد عه‌لی، 1998، بنیاتی هه‌ڵبه‌ست له هۆنراوه‌ی كوردیدا، سلێمانی، چاپخانه‌ی ڕه‌نج.
32- مه‌ردۆخی، موحه‌مه‌د،1385، فه‌رهه‌نگی مه‌ردۆخ، سنندج، به‌رگی یه‌كه‌م، نشر پرتوبیان.
33- محمود، نوری ئه‌مین، 1951، شیعر ئه‌بێت چۆن بێت؟، ساڵی(26)، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژ( 1076).
34- رسول، اسماعیل، 1981، چه‌ند باسێك ده‌رباره‌ی ئه‌ده‌ب و ڕه‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی، به‌غدا، دارالحریه للطباعة.
35- ڕه‌سوڵ، عیزه‌دین مسته‌فا ، 1972، خانی و ڕه‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی، گۆڤاری(نوسه‌ری كورد)، كانونی دوه‌می، ژماره(5).
36- هاوار، محمد ڕه‌سوڵ، ئاماده‌كردنی/ ڕه‌فیق صاڵح ، چاپخانه‌ی، 2008، وتاره كوردییه‌كان، ئه‌ده‌بی كوردی له چ مه‌ینه‌تێكدایه، سلێمانی، چاپخانه‌ی شڤان.
به‌زمانی عه‌ره‌بی:
1- به‌سیر، كامیل حه‌سه‌ن، نیسان1977، الدعوه الی الالتزام فی شعرنا المعاصر بین اراء افلاطون ومقاییس قرانیة، من المجلد الثالث العدد الاول لمجلة زانكو العلمیة الانسانیات، طبعة: بمطبعة جامعة السلیمانیة.
2- خفاجی، محمد عبدالمنعم، 1995، مدارس النقد الادبی الحدیث، القاهرة، ط1، دار اللبنانیه المصریة.
3- محمد، ترجمة و محمد عوض، أسل أبر كرومبی، ١٩٨٦، قواعد النقد الادبي، القدمە، الناشردار الشؤون الثقافیة العامة
به‌زمانی فارسی:
1- شاملو، أحمد، 1377، ده‌رباره‌ی هنر و أدبیات، تهران، چاپ4، باكوشش ناصر حریرى، نشر آویشن گوهر مراد.
